Տնտեսագիտություն
Զբոսաշրջության դերը տնտեսության մեջ
Զբոսաշրջությունը գործունեության ոլորտ է, որի ուսումնասիրությունն ու զարգացումը ազգային տնտեսության առաջնահերթություններից է։ Զբոսաշրջությունը կոչվել է 20-րդ դարի ֆենոմեն, քանի որ նրա զանգվածային բնույթն ակտիվ ազդեցության աղբյուր է մշակույթի, տնտեսության, քաղաքականության և սոցիալական ոլորտի վրա։ Այնուամենայնիվ, հենց տնտեսական գիտությունն է մշակում զբոսաշրջության ոլորտի կառավարման և զարգացման մեթոդներ։ Ներկա փուլում ամբողջ աշխարհում զբոսաշրջության գիտությունը վերաիմաստավորվում է հիմնական հասկացությունների, միտումների և զարգացման հեռանկարների, ինչպես նաև այս ոլորտի զարգացման կառավարման մեթոդների ու միջոցների վերաիմաստավորման ժամանակաշրջանում։
Զբոսաշրջությունը կարևոր տեղ է գրավում ինչպես երկրի տնտեսական համալիրում, մարզերում, առանձին քաղաքներում, այնպես էլ համաշխարհային տնտեսական համակարգում։ Զբոսաշրջության զարգացումը նպաստում է ինտեգրման և միջազգային մասնագիտացման գործընթացի հետագա խորացմանը։ Ժամանակակից տնտեսական պայմաններում նկատվում է երկրների միջև ինտեգրացիոն կապերի ինտենսիվ ընդլայնում, որն արտահայտվում է առևտրային, մշակութային, գիտական և տեխնիկական փոխհարաբերությունների ակտիվացմամբ, որն իր հերթին պայմանավորում է զբոսաշրջության զարգացումը որպես սոցիալ-տնտեսական երևույթ և, նախ. բոլորը՝ որպես տնտեսական գործունեության տեսակ։ Հայտնի է, որ զբոսաշրջությունը, որպես սոցիալ-տնտեսական գործընթաց, համատեղում է տնտեսական հարաբերությունների շուկայական կողմերը և հասարակության զարգացման սոցիալական նպատակները։
Զբոսաշրջությունը որպես տնտեսական գործունեության ոլորտ ունի մեծ նշանակություն և ունի մի շարք բնութագրական առանձնահատկություններ.
1. Ժամանակակից պայմաններում զբոսաշրջությունը դարձել է համաշխարհային տնտեսության առաջատար ճյուղերից մեկը։
2. Աշխարհի շատ երկրներում զբոսաշրջությունը տնտեսության ամենաշահութաբեր ճյուղերից է։
3. Զբոսաշրջությունը ծառայում է մարդու, ընդհանուր առմամբ հասարակության շահերին և հանդիսանում է եկամտի աղբյուր՝ ինչպես միկրո, այնպես էլ մակրոտնտեսական մակարդակներում։
4. Բարձր զարգացած երկրներում բնակչության մեծ մասն հանգստանում է տնից դուրս, ինչը հանգեցրել է զբոսաշրջության հզոր արդյունաբերության առաջացմանը:
5. Տնտեսապես թերզարգացած մի շարք երկրների համար զբոսաշրջությունը դարձել է արտարժույթի ստացման արդյունավետ աղբյուր, որն օգտագործվում է տնտեսական աճը և սոցիալական խնդիրների լուծման նպատակով։
6. Շատ երկրներում զբոսաշրջության ոլորտում զբաղվածների թիվն արդեն համեմատելի է տնտեսության այլ ոլորտներում զբաղվածների թվի հետ։
7. Զբոսաշրջությունը դառնում է լրացուցիչ աշխատատեղեր ստեղծելու, ճանապարհների և հյուրանոցների շինարարության զարգացման արագացման հիմնական գործոններից մեկը։ Իսկ կառավարությունը, խթանում է բոլոր տեսակի մեքենաների արտադրությունը։
8. Զբոսաշրջությունը նպաստում է ժողովրդական արհեստների, մարզերի ու երկրների ազգային մշակույթի պահպանմանը։
Հայկական բանկերի տուրիստական վարկերը
1. ՀայԷկոնոմ բանկ
ՀայԷկոնոմ բանկ ԲԲԸ-ն կարևորում է զբոսաշրջության ոլորտի զարգացումը, և առավել կարևորում է կին ձեռներեցների մասնակցությունը այս պրոցեսին: Այս Աջակցության շրջանակներում բանկը մշակել է հատուկ զբոսաշրջության ոլորտում գործող կին ձեռներեցների համար նախատեսված վարկատեսակ:
2. Հայբիզնես բանկ
Հայբիզնես բանկը զբոսաշրջության ոլորտի զարգացման համար ՝ տրամադրում է միայն գյուղատնտեսական նպատակներով վարկեր: Տրամադրում է միայն գյուղացիներին: Կարելի է համարել, որ այս տեսակի վարկերը կարող են նպաստել ՀՀ-ում զբոսաշրջության զարգացմանը:
3. Էվոկա բանկ
Բանկը տրամադրում է տուրիստական վարկեր ոչ միայն զբոսաշրջության զարգացման համար, այլ նաև ՝ առևտրային ոլորտը զարգացնելու համար: Վարկերը տրամադրվում են բոլորին:
Չափանիշներ | ՀայԷկոնոմ բանկ | Հայբիզնես բանկ | Էվոկա բանկ | Յունիբանկ |
Ի՞նչ նպատակով է տրամադրվում վարկը (անվանումը) | Զբոսաշրջության ոլորտի կին գործարարներին տրամադրվող վարկեր՝ բինզեսի ընդլայնման նպատակով | Գյուղատնտեսական գործունեության համար | Հյուրատնային, տուրիստական, ռեստորանային, զվարճանքի առևտրային կազմակերպությունների համար | Վարկ՝ բիզնեսի ընդլայման համար |
Ու՞մ է տրամադրվում | Միայն կանանց | Անհատ գյուղացիներ | Բոլորին ՝ առանց սահմանափակումների | Բոլորին՝ առանց սահմանափակումների |
Վարկի տեսակը | Վարկեր ՝ վճարման անհատական գրաֆիկով | Առանց գրավի ՝ միանվագ, փուլային, կանխիկ, անկանխիկ եղանակներով | Առանց գրավի | Բիզնես վարկ՝Փոքր և միջին ձեռնարկությունների համար |
Տրամադրվող գումարը | Նվազագույնը ՝ 100.000 ՀՀ դրամ | Նվազագույնը ՝ 1 մլն ՀՀ դրամ | Նվազագույնը ՝ 120 մլն ՀՀ դրամ (առևտրային կազմակերպության դեպքում) | 100.000.000 ՀՀ դրամ |
Ապահովվածություն | Առնվազն 2 երաշխավորություն | Առնվազն 2 երաշխավորություն |
|
Շուկայական համակարգ ` կառուցվածքն ու բաղադրիչները
Շուկայական համակարգի էությունն ու հիմնական գծերը
Շուկան ցանկացած փոխհարաբերություն է, որի մեջ ներգրավված են մարդիկ, ինչպես նաև ` երկրի մեջ փոխանակման ոլորտ է, փոխհարաբերություններ երկրների միջև, որը կապում է արտադրողներին ու սպառողներին։ Շուկայի հասկացությունը ներառում է չորս կարևոր կետ ` արտադրություն, վերաբաշխում, փոխանակում, սպառում։ Տնտեսական կյանքի վերջին կետն է համարվում ` սպառումը, սակայն առանց արտադրության հնարավոր չէ ապրանք ստեղծել։
Վերաբաշխումը կարևոր դեր է խաղում սոցիալական հարաբերությունների կայացման և հասարակության տարբեր շերտերի նյութական դիրքի մեջ։
Փոխանակումը նույնպես ազդեցություն է թողնում արտադրության վրա ` ապահովելով անխափան աշխատանքը։ Վերաբաշխումն ու փոխանակումը արտադրության ու սպառման միջանկյալ մեխանիզմն է։
Շուկան կատարում է մի քանի գործառույթ.
1. Տեղեկատվական
Շուկայից հնարավոր է քաղել տեղեկատվություն ` ապրանքների ու ծառայությունների տեսականու, որակի ու պահանջարկի վերաբերյալ։
2. միջնորդական
Միջնորդականը վաճառողին թույլ է տալիս գտնել հնարավորինս հարմար գնորդ, և ` հակառակը. սպառողը կարող է ընտրել հնարավորինս հարմար բրենդ։
3. գնագոյացնող
Շուկան միջնորդության ու մրցակցության շնորհիվ կարող է թելադրել գներ։ Սա նաև սերտ կապված է մյուս ` վերահսկող կետի հետ։
4. վերահսկող
Շուկայի ազդեցության տակ փոփոխվում է արտադրությունը, խթանվում է տեխնոլոգիական աճը, աճում է ապրանքի ու ծառայությունների որակը։ Ինչպես նաև ` շուկան վերահսկում է իրավիճակը արտադրողների ու սպառողների միջև։
5. զտող
Մրցակցության շնորհիվ շուկայից դուրս են մնում թույլ տնտեսությունները, ինչը կանաչ լույս է տալիս ավելի լավ որակ ու ծառայություն ունեցող կազմակերպություններին։